ศัลยกรรมช่องปาก
ผ่าฟันคุด
ฟันคุด คือ ฟันกรามซี่สุดท้ายของฟันแท้ ที่ไม่สามารถขึ้นได้ตามปกติ อาจจะขึ้นเพียงบางส่วน หรือขึ้นไม่ได้เลยทั้งซี่ เป็นเหตุให้ฟันฝังตัวในกระดูกขากรรไกรในท่าต่างๆกัน เช่น ตะแคงบ้าง เอียงบ้าง ส่วนมากจะออกมาในช่วงอายุระหว่า 18-20 ปี หลายคนที่ไปพบทันตแพทย์ และตรวจพบว่ามีฟันคุด หมอฟันจะแนะนำให้ถอนหรือผ่าออก แม้ว่าจะไม่มีอาการแสดงออกก็ตาม เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้ฟันก็ไม่สามารถขึ้นได้ อาจทำให้เกิดสาเหตุต่างๆ ดังต่อไปนี้
- คราบหินปูนและแบคทีเรียบนฟันสะสมที่ซอกเหงือก
- ฟันซี่ข้างๆ เกิดการผุได้ง่ายเนื่องจากการทำความสะอาดที่ลำบาก
- การเกิดต่อมน้ำหรือก้อนซีสในเหงือก
- อาจก่อให้เกิดอาการ ปวด บวม อักเสบติดเชื้อ
- โรคเหงือกและขากรรไกร
อาการต่างๆ ที่เกิดจากการที่ฟันคุดเริ่มงอกออกจากเหงือก
- อาการปวดบริเวณเหงือก
- เกิดการอักเสบติดเชื้อ
- อาการบวมที่หน้า
- อาการเหงือกบวมบริเวณแผลที่ผ่า
การเข้ารับผ่าตัดตั้งแต่ระยะแรกนั้นช่วยให้สามารถหลีกเลี่ยงการเกิดปัญหาต่างๆที่จะเกิดขึ้นในภายหลัง
ขั้นตอนการผ่าฟันคุด
- ทันตแพทย์จะทำการเอกเรย์ช่องปาก พอรู้ตำแหน่งแล้ว ทันตแพทย์ จะทำการใส่ยาฉา
- เตรียมบริเวณที่จะผ่า โดยการใส่ยาชา รอจนยาออกฤทธิ์
- ขั้นตอนการผ่าตัด
- การผ่าตัดเปิดเหงือก
- การถอนฟันคุดออก
- การเย็บปิดปากแผล
- ทันตแพทย์จะให้คำแนะนำและข้อปฏิบัติเกี่ยวกับการดูแลรักษาหลังการผ่าฟันคุด
ถอนฟัน
จะเกิดขึ้นในกรณีที่ฟันซี่นั้นไม่สามารถรักษาไว้ได้อีกต่อไป ทันตแพทย์จะแนะนำให้ถอนและใส่ฟันใหม่ทดแทน ซึ่จะเป็นวิธีสุดท้ายที่ทันตแพทย์จะแนะนำ เหตุผลสำคัญที่จำเป็นต้องทำการถอนฟัน คือ
- มีอาการฟันผุมากจนถึงชั้นโพรงประสาทฟัน
- มีปัญหาโรคเหงือกอย่างรุนแรง (gum disease)
- ฟันหักแบบที่ไม่สามารถซ่อมแซมได้
- มีปัญหาเกี่ยวกับตำแหน่งและการขึ้นของฟันซึ่งทันตแพทย์เห็นสมควรที่จะถอน เช่นปัญหาฟันคุด
- เพื่อเป็นการเตรียมก่อนเข้ารับการจัดฟัน
คำแนะนำและข้อปฏิบัติหลังการผ่าฟันคุด หรือถอนฟัน
- ประคบด้วยถุงเย็นประมาณ 30 นาทีทันทีหลังการผ่าตัด
- ควรกัดผ้าก๊อซแน่นๆประมาณ 1 ชั่วโมง เพื่อห้ามเลือด และควรเปลี่ยนผ้าชิ้นใหม่หลังจากนั้นจนกว่าเลือดจะหยุดไหล
- ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากภายใน 6 ชั่วโมงหลังการถอนฟัน
- ในกรณีที่มีเลือดออกเล็กน้อย ควรทำการอมน้ำเกลือเย็นๆไว้สักครู่
- ไม่ควรบ้วนน้ำภายใน 12 ชั่วโมงหลังการถอน
- สามารถบ้วนปากได้ด้วยน้ำเกลือ ( เกลือ 1 ช้อนชา + น้ำอุ่น 1 แก้ว) 12 ชั่วโมงหลังการถอนฟัน
- สามารถแปรงฟันได้ตามปกติแต่ควรให้ความระมัดระวังบริเวณแผล
- ควรรับประทานอฟผาหารอ่อนๆ เย็นๆ และรสไม่จัดในช่วง 2 – 3 วันแรก
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- อาการปวดหลังการถอนสามารถรักษาได้ด้วยการรับประทานยาแก้ปวดที่สั่งโดยทันตแพทย์
การเสริมกระดูก
การปลูกกระดูกเป็นวิธีการทางทันตกรรมที่มีสำคัญอีกวิธีการหนึ่งที่สามารถช่วยแก้ปัญหาทางทันตกรรมที่เกิดจากการมีปริมาณของกระดูกขากรรไกรที่ไม่สมบูรณ์เพียงพอ เช่น ในกรณีของการปลูกรากฟันเทียมไททาเนียม หรือ ปัญหาการมีรูปหน้าที่ผิดปกติ เป็นต้น
ปัจจุบันการปลูกถ่ายกระดูกได้มีความสำคัญมากขึ้นจนเกือบจะรวมอยู่ในขั้นตอนการเตรียมพร้อมก่อนเข้ารับการปลูกรากฟันเทียม เนื่องจากผู้เข้ารับบริการปลูกรากฟันเทียมไททาเนียมมักจะมีปริมาณกระดูกบริเวณขากรรไกรที่ไม่เพียงพอที่จะรองรับรากฟันเทียม ซึ่งมีสาเหตุมาจากการเสื่อมสลายตัวของกระดูกรองรับฟันหลังจากที่ต้องสูญเสียฟันบริเวณนั้นไปเป็นระยะเวลานานๆ ในบางกรณีการเสื่อมสลายตัวของกระดูกขากรรไกรสามารถส่งผลกระทบต่อโครงหน้าของบุคคลนั้นอีกด้วย
ที่ผ่านมาการแก้ไขปัญหาของปริมาณกระดูกเพื่อการปลูกรากฟันเทียมไททาเนียมนั้นอาจเป็นเรื่องที่ยาก แต่ในปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีที่ได้รับการพัฒนาทำให้การปลูกถ่ายกระดูกสามารถทำได้ด้วยขั้นตอนที่ไม่ซับซ้อนเพื่อให้ได้ขนาดและปริมาณตามที่ต้องการ ซึ่งช่วยเพิ่มความมั่นคงให้กับรากฟันเทียมไททาเนียมมากยิ่งขึ้น